#1773 - Moet Europa zich zorgen maken over Elon Musk?

Al direct na de moord op Charlie Kirk zei Trump in een toespraak vanuit het Witte Huis dat links de oorzaak van zijn dood was. En die woorden herhaalde de Amerikaanse president deze week nog meerdere malen. De ministers uit zijn regering kondigen van alles aan om linkse groeperingen aan te pakken. Wie zijn dat? En welke daden horen bij de woorden van afgelopen week? Verslaggever Simone Tukker reist regelmatig naar de VS om daar verhalen te maken en zet de uitspraken op een rij. Wat opvalt is dat de aanval op links al geopend is, terwijl het precieze motief van de verdachte van de moord op Kirk, Tyler Robinson, nog onduidelijk is. Nu de late night show van Jimmy Kimmel is geschrapt, zijn Amerikanen bang voor meer en meer censuur. Volgens Tukker zien ze een "chilling effect", terughoudendheid om kritiek te leveren op de Amerikaanse president Trump. Reageren? Mail dedag@nos.nl (mailto:dedag@nos.nl) Presentatie en montage: Marco Geijtenbeek Redactie: IJsbrand Terpstra

19 Syys 24min

Steeds meer vrouwen gebruiken hormoontherapie in de overgang. Dat blijkt uit cijfers die deze podcast heeft opgevraagd bij Stichting Farmaceutische Kengetallen. In 2018 waren het nog 45-duizend vrouwen tussen de 40 en 60. In 2024 gebruikten 129-duizend vrouwen hormoonmedicatie. In deze aflevering vertellen 5 vrouwen hun ervaring met hormonen. Het blijkt vaak een zoektocht naar de goede dosis en de juiste behandelaar, maar voor veel vrouwen zijn de klachten uiteindelijk minder. Want 8 op de 10 vrouwen heeft last van de overgang, van opvliegers tot brainfog en van nachtzweten tot pijn in gewrichten. Volgens gynaecoloog en voorzitter van de Dutch Menopause Society Femi Janse is het toenemende gebruik van hormonen goed nieuws. Het geeft aan dat vrouwen beter gezien en behandeld worden. Door een onderzoek jaren geleden was de blik op hormonen lange tijd negatief, maar dat begint te keren. Reageren? Mail dedag@nos.nl (mailto:dedag@nos.nl) Presentatie en montage: Marco Geijtenbeek Redactie: Lisa Konings, Ulrike Nagel en Merel Stikkelorum

18 Syys 23min

Een paar uur nadat de Amerikaanse minister van buitenlandse zaken Marco Rubio, op bezoek in Israël, tijdens een persconferentie met premier Netanyahu zei dat Amerika onverminderd achter het Israelische beleid in Gaza staat, volgden om kwart over twee in de nacht de eerste berichten van zware aanvallen op Gaza-Stad en van tanks in de straten. Het grote al eerder aangekondigde grondoffensief is begonnen en sindsdien kijkt de wereld realtime toe hoe Palestijnse burgers worden verdreven en hun stad wordt vernietigd. In deze podcast vertelt correspondent Nasrah Habiballah over de eerste 24 uur van dit offensief, dat volgens het leger zeker enkele maanden gaat duren.  Reageren? Mail dedag@nos.nl Presentatie en montage: Elisabeth Steinz Redactie: Lisa Konings

17 Syys 19min

Terwijl in Den Haag vandaag het feest van de democratie wordt gevierd, blijkt uit onderzoek dat kiezers somber zijn over de politiek. Slechts drie op tien Nederlanders hebben vertrouwen in de politiek. Een veel grotere groep van bijna 70% heeft weinig of heel weinig vertrouwen. Renske Leijten en Ron Fresen liepen als respectievelijk Tweede Kamerlid voor de SP en als parlementair verslaggever van de NOS jarenlang mee in Den Haag en herkennen dat gevoel, vertellen ze in deze podcast. 'Hoe meer ik afstand neem van de Haagse wereld en hoe meer ik als gewone burger naar de politiek kijk, hoe cynischer ik word,' zegt Leijten. En ook Fresen ziet nu naar eigen zeggen beter wat er mis gaat.  Ze reflecteren op de vraag wat politici en media (en misschien kiezers ook zelf wel) kunnen doen om het vertrouwen te herstellen. En steken daarbij ook hand in eigen boezem. 'Ook ik vond dat politiek moest gaan over de verschillen en over de strijd.' Reageren? Mail dedag@nos.nl Presentatie en montage: Elisabeth Steinz Redactie: IJsbrand Terpstra

16 Syys 24min

Een waarschuwing vooraf: in deze podcast zijn geluidsfragmenten te horen van het ernstige geweld tussen jeugdgroepen in Noord-Holland. In Beverwijk en omstreken hebben online video's van jongeren die elkaar mishandelen en vernederen, die met een vuurwapen schieten en dreigen met geweld, geleid tot angst onder jongeren én hun ouders. Een typisch voorbeeld van zogenoemd 'hybride geweld', vertelt criminoloog Shanna Mehlbaum in deze podcast. Daarbij komen online en offline geweld samen.  Door de online-dynamieken wordt het geweld verlengd en versterkt, zegt Mehlbaum, soms met grotere psychische schade dan de oorspronkelijke mishandeling. Ze deed er in opdracht van Politie en Wetenschap uitgebreid onderzoek naar. Opvallend is dat  jongeren vaak betrokken zijn als dader, slachtoffer, filmer én toeschouwer en dat die rollen ook regelmatig wisselen. Dit gebeurt vaak uit eigen lijfsbehoud.  Loïs Iglesias is verslaggever bij NH Nieuws en komt zelf uit Beverwijk. Zij vertelt over de angst die onder jongeren in de omgeving is ontstaan en over wat er nu bekend is over hoe dit zo uit de hand heeft kunnen lopen.  Reageren? Mail dedag@nos.nl Presentatie en montage: Elisabeth Steinz Redactie: Lisa Konings

15 Syys 22min

De moord op de conservatieve influencer Charlie Kirk verdeelt de Verenigde Staten. De reacties aan zowel Republikeinse als Democratische kant zijn fel. Politieke verschillen worden uitvergroot, ook door de Amerikaanse president Trump. In een speech niet lang na de dood van Kirk wijst hij naar links, die zouden aanstichter zijn van deze moord. Amerikaanse media zijn het erover eens dat Amerika een tijd van politiek geweld ingaat, als die tijd niet al aangebroken is. Verslaggever Simone Tukker schetst in podcast De Dag hoe politieke aanslagen toenemen sinds de Capitoolbestorming op 6 januari 2021 aan beide kanten van het spectrum. Geweld is meer en meer een optie om politieke verschillen te beslechten, blijkt uit onderzoek onder Amerikanen. Reageren? Mail dedag@nos.nl (mailto:dedag@nos.nl) Presentatie en montage: Marco Geijtenbeek Redactie: Ulrike Nagel

12 Syys 25min

Volgens de Poolse premier Tusk was Polen het dichtst bij een gewapend conflict sinds de Tweede Wereldoorlog, toen Russische drones gisternacht de grens overkwamen. Voor een deel zijn ze door Nederlandse F35's uit de lucht gehaald, onder vlag van de NAVO. Europese leiders zeggen stuk voor stuk dat opzet in het spel is, maar hoe zeker is dat? Defensiespecialist aan het Haags Centrum voor Strategische Studies Peter Wijninga is er niet zeker van. In Podcast De Dag schetst hij wat we nu weten. Het aantal drones dat de grens over kwam kan duiden op opzet, tegelijkertijd is de reactie van de NAVO alles wat Poetin niet wil. Eenheid en escalatie. Dus waarom zou hij? Rusland zou het bondgenootschap kunnen testen met dit soort speldenprikken, die steeds vaker voorkomen. Daarmee moet de NAVO, of het nou opzet is of niet, reageren volgens Wijninga. Want de risico's zijn te groot. Wat zijn de opties om te escaleren? Reageren? Mail dedag@nos.nl (mailto:dedag@nos.nl) Presentatie en montage: Marco Geijtenbeek Redactie: Judith van de Hulsbeek

11 Syys 21min

Het populaire RTL-programma B&B Vol Liefde blijkt een bron van inspiratie voor andere makers. In deze podcast vertellen verschillende makers wat zij zo leuk vinden aan het programma, aan het nationale gesprek dat ieder seizoen over de deelnemers ontstaat, over hoe dit hen zelf inspireert, en: wat levert ze dat zelf ook op? Theatermaker Diederik Ensink maakt grappige liedjes en video's over B&B Vol Liefde, die online massaal gedeeld worden. Een uit de hand gelopen grap waar hij inmiddels een dagtaak aan heeft, vertelt hij in deze podcast. Zijn liedjes zijn zo populair dat deelnemers van B&B hem zelf benaderen. En hoewel hij het puur voor zijn eigen plezier doet, is een bijkomstigheid van zijn online zichtbaarheid dat theaterbezoekers hem ook beter weten te vinden.  Timo Harmelink en Dook van Dijck maken de podcast Realitycheck, een podcast waarin dagelijks de laatste aflevering van B&B wordt besproken. 'Timo maakt ook nog veel inhoudelijke podcasts,' vertelt Dook, 'ikzelf maak theatervoorstellingen en documentaires, maar waar we vooral aan herkend worden is deze podcast.' Ze vertellen hoe zij naar B&B kijken en wat dit televisieprogramma volgens hen nou zo geschikt maakt voor het schijnbaar onuitputtelijke meta-gesprek over de Petra's, Illya's, Jean Pauls en Dicks van deze wereld.  Reageren? Mail dedag@nos.nl Presentatie en montage: Elisabeth Steinz Redactie IJsbrand Terpstra & Ulrike Nagel

10 Syys 21min