🥐 De Messias van de Melkweg

NRC Vandaag is met vakantie, maar we zijn niet helemaal weg. Deze week hoor je de winterselectie: zes van onze beste afleveringen van afgelopen jaar. Deze aflevering kwam eerder uit op 18 november 2025.Muziek die compleet gegenereerd wordt door een AI model. Het gebeurt met tienduizenden nummers per dag, ontdekte muziekredacteur Peter van der Ploeg. Een derde van alle muziek op streamingdiensten is niet door mensen gemaakt. Is dat eigenlijk erg? Gast: Peter van der PloegPresentatie: Bram EndedijkRedactie: Ilse EshuisMontage: Yeppe van KesterenEindredactie: Tessa ColenCoördinatie: Belle BraakhekkeProductie: Rhea StroinkHeb je vragen, suggesties of ideeën over onze journalistiek? Mail dan naar onze redactie via podcast@nrc.nl.Zie het privacybeleid op https://art19.com/privacy en de privacyverklaring van Californië op https://art19.com/privacy#do-not-sell-my-info.

30 Dec 21min

NRC Vandaag is met vakantie, maar we zijn niet helemaal weg. Deze week hoor je de winterselectie: zes van onze beste afleveringen van afgelopen jaar. Deze aflevering kwam eerder uit op 8 juli 2025.Rusland is een zomeroffensief begonnen in Oekraïne. Het bestookt steden ’s nachts met drones en raketten. Redacteur Simone Peek is in Kyiv en beschrijft hoe zulke nachten verlopen. Wat doen die met de inwoners van de stad?Gast: Simone PeekPresentatie: Bram EndedijkRedactie: Noor van Leemput, Ignace Schoot en Henk Ruigrok van der WervenMontage: Ruben PestEindredactie: Tessa ColenCoördinatie: Belle BraakhekkeProductie: Andrea HuntjensHeb je vragen, suggesties of ideeën over onze journalistiek? Mail dan naar onze redactie via podcast@nrc.nl.Zie het privacybeleid op https://art19.com/privacy en de privacyverklaring van Californië op https://art19.com/privacy#do-not-sell-my-info.

29 Dec 21min

Van wie is het Hoge Noorden? Een kerstaflevering over een van de laatste onontgonnen gebieden van de aarde. Hanneke Chin-A-Fo en Michel Kerres over de kansen die klimaatverandering creëert in de Poolcirkel en de geopolitieke machtsstrijd die zich ontvouwt tussen het smeltende, krakende ijs. Spionage, sledehonden en ijsbrekerdiplomatie... Hoe ziet de hybride oorlog op de Noordpool eruit?Wil je meer weten over dit onderwerp, ben je benieuwd wat de aflevering niet heeft gehaald? Meld je dan aan voor onze nieuwsbrief via: www.nrc.nl/wereldzakenGast: Hanneke Chin-A-FoCo-host: Michel KerresPresentatie: Mandula van den BergProductie: Lotteke BoogertMontage: Gal Tsadok-HaiVideo: Cato Visser en Arno VanhollebekeHeb je vragen, suggesties of ideeën over onze journalistiek? Mail dan naar onze redactie wereldzaken@nrc.nl.Zie het privacybeleid op https://art19.com/privacy en de privacyverklaring van Californië op https://art19.com/privacy#do-not-sell-my-info.

28 Dec 37min

Deze week hoor je in NRC Vandaag onze serie Wilde eeuwen, het begin. Een van de verhalende series die we dit jaar maakten: perfect voor tijdens de dagen rond Kerst.Het is 3.200 jaar geleden. Schrijver Sîn-leqi-unnini verwerkt zijn angsten in een episch verhaal over Gilgamesj. Zal dat indruk maken op de nieuwe Babylonische koning? Heeft u vragen, suggesties of ideeën over onze journalistiek? Mail dan naar onze ombudsman via ombudsman@nrc.nl.Voor deze aflevering is onder meer gebruikt gemaakt van deze literatuur:Karen Sonik. ‘Characterization and Identity in Mesopotamian Literature: The Gilgamesh Epic, Enuma elish, and Other Sumerian and Akkadian Narratives’ in Dahlia Shehata e.a. (eds) Contemporary Approaches to Mesopotamian Literature. How to Tell a Story, Brill 2024. Sophus Helle. ‘Gilgamesh Returns’ in Articulations, in juni 2024.Amanda H. Podany. 'Weavers, Scribes, and Kings A New History of the Ancient Near East', Oxford University Press 2022. Sophus Helle. 'Gilgamesh: A New Translation of the Ancient Epic', Yale University Press 2021 Andrew George. 'The Epic of Gilgamesh. The Babylonian Epic Poem and Other Texts in Akkadian and Sumerian', Penguin 2020 (tweede druk).Herman van Stiphout. 'Het epos van Gilgames', SUN 2011 (derde druk). Gwendolyn Leick (ed). 'The Babylonian world', Routledge 2007 Benjamin R. Foster. 'Before the muses: an anthology of Akkadian literature', CDL Press 2005 (derde druk). Zie ook ‘Het epos van Gilgamesj: hoe een held mens wordt’ in NRC op 6 juli 2019.Tekst en presentatie: Hendrik SpieringRedactie en regie: Mirjam van ZuidamMuziek, montage en mixage: Rufus van BaardwijkBeeld: Jeen BertingVormgeving: Yannick MortierZie het privacybeleid op https://art19.com/privacy en de privacyverklaring van Californië op https://art19.com/privacy#do-not-sell-my-info.

27 Dec 43min

Deze week hoor je in NRC Vandaag onze serie Wilde eeuwen, het begin. Een van de verhalende series die we dit jaar maakten: perfect voor tijdens de dagen rond Kerst.Het is 3.800 jaar geleden. Mijnwerker Lachisch verstopt zich in een tempel een leert daar vreemde tekentjes. Hoe nuttig kan dat nieuwe alfabet worden? Heeft u vragen, suggesties of ideeën over onze journalistiek? Mail dan naar onze redactie via podcast@nrc.nl.Voor deze aflevering is onder meer gebruikt gemaakt van deze literatuur: Ludwig D. Morenz. ‘El(-GOD) as “Father in Regalness”. Mine M in Serabit el Khadim as a Middle-Bronze-Age (c. 1900 BC). Working Space sacralised by Early Alefbetic Writing’ in Working Paper 13 Bonn Center for Dependency and Slavery Studies, 2023. Martijn Jaspers en Toon Van Hal. ‘Van huisje tot hashtag, van ossenkop tot apenstaart. Een geschiedenis van het alfabet’, Maklu uitgever, 2023. Silvia Ferrara. ‘The Greatest Invention. A History of the World in Nine Mysterious Scripts’, Farrar, Straus and Giroux 2022 (Vertaald uit het Italiaans door Todd Portnowitz). Felix Höflmayer e.a. ‘Early alphabetic writing in the ancient Near East: the ‘missing link’ from Tel Lachish’ in Antiquity, juni 2021. Philip J. Boyes en Philippa M. Steele (eds). ‘Understanding Relations Between Scripts II Early Alphabets’, Oxbow books, 2020. Miriam Lichtheim. ‘Ancient Egyptian Literature’, University of California Press, 2019 (eerste druk 1975).Aaron Koller. ‘The Diffusion of the Alphabet in the Second Millennium BCE: On the Movements of Scribal Ideas from Egypt to the Levant, Mesopotamia, and Yemen’, in Journal of Ancient Egyptian Interconnections, in december 2018. Steven R. Fischer. ‘History of Writing’, Reaktion Books, 2003.Brian E. Colles. ‘The Proto-Alphabetic Inscriptions of Canaan’ in Ancient Near Eastern Studies, 1991.Lina Eckenstein. ‘A History of Sinai’, Macmillan 1921. Tekst en presentatie: Hendrik SpieringRedactie en regie: Mirjam van ZuidamMuziek, montage en mixage: Rufus van BaardwijkBeeld: Jeen BertingVormgeving: Yannick MortierZie het privacybeleid op https://art19.com/privacy en de privacyverklaring van Californië op https://art19.com/privacy#do-not-sell-my-info.

26 Dec 50min

Deze week hoor je in NRC Vandaag onze serie Wilde eeuwen, het begin. Een van de verhalende series die we dit jaar maakten: perfect voor tijdens de dagen rond Kerst.Het is 4.200 jaar geleden. Koningsdochter Enheduana schrijft een woedend gedicht en ruilt haar goddelijke echtgenoot in voor een godin. Zal dat haar macht herstellen? Heeft u vragen, suggesties of ideeën over onze journalistiek? Mail dan naar onze redactie via podcast@nrc.nl.Voor deze aflevering is onder meer gebruikt gemaakt van deze literatuur: Sophus Helle. 'Enheduana: The Complete Poems of the World's First Author', Yale University Press, 2024. Amanda H. Podany. 'Weavers, Scribes, and Kings A New History of the Ancient Near East', Oxford University Press, 2022. Gina Konstantopoulos. ‘The Many Lives of Enheduana. Identity, Authorship, and the “World’s First Poet”’ in Kerstin Droß-Krüpe e.a. (eds) Powerful Women in the Ancient World. Perception and (Self)Presentation, Zaphon 2021. Annette Zgoll. ‘Innana and En-ḫedu-ana Mutual Empowerment and the myth INNANA CONQUERS UR’ in Kerstin Droß-Krüpe e.a. (eds) Powerful Women in the Ancient World. Perception and (Self)Presentation, Zaphon 2021. J.N. Postgate. 'Early Mesopotamia. Society and economy at the dawn of history', Routledge 1992 (herdruk 2017).Gwendolyn Leick. 'Mesopotamia. The invention of the city', Penguin 2001. Tekst en presentatie: Hendrik SpieringRedactie en regie: Mirjam van ZuidamMuziek, montage en mixage: Rufus van BaardwijkBeeld: Jeen BertingVormgeving: Yannick MortierZie het privacybeleid op https://art19.com/privacy en de privacyverklaring van Californië op https://art19.com/privacy#do-not-sell-my-info.

25 Dec 46min

Deze week hoor je in NRC Vandaag onze serie Wilde eeuwen, het begin. Een van de verhalende series die we dit jaar maakten: perfect voor tijdens de dagen rond Kerst.Het is 12.000 jaar geleden. Sjamaan Slata wandelt naar Göbleki Tepe, bakt brood en hallucineert op beschimmelde rogge. Zullen zijn visioenen de landbouw vooruit helpen?Heeft u vragen, suggesties of ideeën over onze journalistiek? Mail dan naar onze redactie via podcast@nrc.nl.Voor deze aflevering is onder meer gebruikt gemaakt van deze literatuur:Oliver Dietrich ‘Shamanism at Early Neolithic Göbekli Tepe, southeastern Turkey. Methodological contributions to an archaeology of belief’ in Praehistorische Zeitschrift, in mei 2024. Steven Mithen ‘Shamanism at the transition from foraging to farming in Southwest Asia: sacra, ritual, and performance at Neolithic WF16 (southern Jordan)’ in The Journal of the Council for British Research in the Levant, in September 2022.David Graeber en David Wengrow. ‘The Dawn of Everything, A New History of Humanity’, bij Penguin in 2022. Li Liu e.a. ‘Fermented beverage and food storage in 13,000 y-old stone mortars at Raqefet Cave, Israel: Investigating Natufian ritual feasting’ in in oktober 2018. Amaia Arranz-Otaeguia e.a. ‘Archaeobotanical evidence reveals the origins of bread 14,400 years ago in northeastern Jordan’ in PNAS, op 13 juli 2018.Leore Grosman e.a. ‘A Natufian Ritual Event’ in Current Anthropology, in juni 2016.Marion Benz ‘Symbols of Power - Symbols of Crisis? A Psycho-Social Approach to Early Neolithic Symbol Systems’, Neo-Lithics, in januari 2014. Leore Grosman e.a. ‘A 12,000-year-old Shaman burial from the southern Levant (Israel)’ in PNAS, op 18 november 2008. Zohar Kerem e.a. ‘Chickpea domestication in the Neolithic Levant through the nutritional perspective’ in Journal of Archaeological Science, in augustus 2007.Tekst en presentatie: Hendrik SpieringRedactie en regie: Mirjam van ZuidamMuziek, montage en mixage: Rufus van BaardwijkBeeld: Jeen BertingVormgeving: Yannick MortierZie het privacybeleid op https://art19.com/privacy en de privacyverklaring van Californië op https://art19.com/privacy#do-not-sell-my-info.

24 Dec 49min

Deze week hoor je in NRC Vandaag onze serie Wilde eeuwen, het begin. Een van de verhalende series die we dit jaar maakten: perfect voor tijdens de dagen rond Kerst.Het is 40.000 jaar geleden. De jonge Doi staat oog in oog met zijn verre familie, een groep dansende neanderthalers. Zullen ze hem accepteren? Heeft u vragen, suggesties of ideeën over onze journalistiek? Mail dan naar onze redactie via podcast@nrc.nl.Voor deze aflevering is onder meer gebruikt gemaakt van deze literatuur: Francesca Romagnoli e.a. (eds) ‘Updating Neanderthals. Understanding Behavioural Complexity in the Late Middle Palaeolithic’, Academic Press 2022 Mateja Hajdinjak e.a ‘Initial Upper Palaeolithic humans in Europe had recent Neanderthal ancestry’ in Nature 8 april 2021. Rebecca Wragg Sykes. ‘Kindred. Neanderthal Life, Love, Death and Art’, Bloomsbury 2021 Rudolf Botha. ‘Neanderthal Language. Demystifying the Linguistic Powers of our Extinct Cousins’, Cambridge University Press 2020 Katerina Harvati. ‘Paleoanthropology of the Balkans and Anatolia. Human Evolution and its Context’, Springer Press 2016 Qiaomei Fu e.a. ‘An early modern human from Romania with a recent Neanderthal ancestor’ in Nature, 13 augustus 2015.Wil Roebroeks en Paola Villa ‘Neandertal Demise: An Archaeological Analysis of the Modern Human Superiority Complex’ in PLOS One, 30 april 2014.João Zilhão e.a. ‘The Peştera cu Oase People. Europe’s Earliest Modern Humans’ in K. Boyle e.d. (eds) Rethinking the Human Revolution, McDonald Institute for Archaeological Research, 2007.Tekst en presentatie: Hendrik SpieringRedactie en regie: Mirjam van ZuidamMuziek, montage en mixage: Rufus van BaardwijkBeeld: Jeen BertingVormgeving: Yannick MortierZie het privacybeleid op https://art19.com/privacy en de privacyverklaring van Californië op https://art19.com/privacy#do-not-sell-my-info.

23 Dec 42min