1e uur: Charles de Gaulle’s vooruitziende blik, De spijkerbroek, De reïncarnatie van de Dalai Lama, Niets dan dankbaarheid voor de geallieerden, De column van Sana Valiulina, 16-03-2025
(01:05) De Franse president Macron pleitte deze week tijdens een Europese top voor een sterk Europa met Frankrijk in een voortrekkersrol. Eerder al, in de tijd van Charles de Gaulle, wilde Frankrijk niet afhankelijk zijn van Amerika als het om de Europese veiligheid gaat. Hoe schatplichtig is Macron aan de generaal De Gaulle? Historicus en Frankrijkkenner Niek Pas is te gast. (11:55) De Europese Unie heeft, als reactie op de Amerikanen, importheffingen aangekondigd. Amerikaanse spijkerbroeken worden daardoor duurder. Hoe komt het eigenlijk dat de spijkerbroek zo'n ongeëvenaard populair kledingstuk is geworden? Kunsthistoricus en conservator mode bij het Centraal Museum Utrecht Ninke Bloemberg vertelt. (19:38) De spiritueel leider van het boeddhisme, de Dalai Lama, is bijna negentig en heeft ondanks zijn verheven status niet het eeuwige leven. Hij weet zeker dat hij zal reïncarneren in een persoon afkomstig uit de ‘vrije wereld’. Hoe werd de huidige Lama een symbool van vrede en verzet? (32:22) De column van Sana Valiulina (36:24) Aankomende 5 mei vieren we 80 jaar bevrijding. Onze democratie werd gered van de nazi’s. Toch zitten er ook schaduwkanten aan de bevrijding: de hongerwinter, vergisbombardementen en zelfs geallieerde oorlogsmisdaden. Moeten we nog steeds alleen maar dankbaar zijn? Christ Klep schreef De lange bevrijding van Nederland, en is te gast. Meer info: https://www.vpro.nl/programmas/ovt/luister/afleveringen/2025/16-03-2025.html# (https://www.vpro.nl/programmas/ovt/luister/afleveringen/2025/16-03-2025.html)
16 Mars 49min
2e uur: I’m still here, De mammoet ontmanteld, Het Spoor Terug: Verloren zoon, 09-03-2025
(01:08) Wetenschappers hebben een wolharige muis gecreëerd. Het is een stap richting de terugkeer van de mammoet. Deze kolos moet door de arctische sneeuw gaan lopen. Maar is het eigenlijk wenselijk om dieren weer tot leven te wekken? Dierfilosoof Erno Eskens is te gast. (8:50) In 1971 wordt Rubens Paiva gearresteerd, gemarteld en vermoord tijdens de militaire dictatuur in Brazilië. De film I’m still here vertelt het waargebeurde verhaal van zijn vrouw Eunice en haar strijd voor gerechtigheid. Mariana Françozo, verbonden aan de Universiteit Leiden, is te gast. (19:51) Op het Sovjet Ereveld in Leusden liggen 865 gesneuvelde Sovjetsoldaten, identiteitsloos, totdat Remco Reiding zich het lot van de vergeten soldaten aantrok. Hij identificeerde 250 soldaten. Hoe ging die zoektocht in z’n werk? Gemaakt door Laura Stek. Meer info: https://www.vpro.nl/programmas/ovt/luister/afleveringen/2025/09-03-2025.html# (https://www.vpro.nl/programmas/ovt/luister/afleveringen/2025/09-03-2025.html)
9 Mars 51min
1e uur: Noodpakketten, Is er een plan B?, De column van Micha Wertheim, Wie was Greet Hofmans?, Historische boeken met Sanne Frequin, 09-03-2025
(01:20) Volgens minister van Weel moet iedere Nederlander in het geval van een ramp 72 uur zelfredzaam kunnen zijn. Gaan we terug naar de Koude Oorlog, toen de organisatie 'Bescherming Bevolking'; de burger voorbereidde op oorlog? Te gast is Roelof van Gelderen van het Museum Bescherming Bevolking in Grou. (10:56) Is Nederland klaar voor oorlog? Dat was de vraag die deze week in de Tweede Kamer hing. De vraag roept bij voormalig luitenant-generaal Mart de Kruif het beeld op van eind jaren dertig, toen politici pas heel laat ontdekten dat het vijf voor twaalf was. Hij is te gast. (22:36) De column van Micha Wertheim (27:05) Sanne Frequin bespreekt drie historische boeken: Vijanden van iedereen - Richard Blakemore (vert. Wilma Paalman, Willem van Paassen) Dochters van Lucy – Jan Luiten van Zanden Verliefd en veroordeeld – Maartje van de Kamp (37:54) Greet Hofmans wordt altijd neergezet als de Raspoetin van het Nederlandse koningshuis, binnengehaald door koningin Juliana. Maar wat deed ze eigenlijk aan het hof? Was ze een heks of heilige? Historicus Han van Bree schreef Het vertroebelde oog en is te gast. Meer info: https://www.vpro.nl/programmas/ovt/luister/afleveringen/2025/09-03-2025.html#
9 Mars 51min
2e uur: Historische boeken met Fresco Sam-Sin, Het Spoor Terug: Slot op de mond, 02-03-2025
(01:01) Sinoloog en recensent Fresco Sam-Sin bespreekt: * Carthago: ooit verwoest, nooit verdwenen - Redactie: Diederik Burgersdijk, Dirk Vervenne * Eindelijk vrij - Emily Hemelrijk * Huis in de storm - Mauritshuis, Den Haag (14:39) Ket van Blokland (83) is intersekse. Haar hele leven had ze ‘een slot op de mond’. Verplicht zwijgen was sinds de jaren '50 onderdeel van de medische aanpak. Hoe kijkt Ket terug op een leven lang zwijgen? Het Spoor Terug: 'Slot op de mond' is gemaakt door Lara Aerts. Meer info: https://www.vpro.nl/programmas/ovt/luister/afleveringen/2025/02-03-2025.html
2 Mars 53min
1e uur: ruzie in het Witte Huis; Stefan (89) ontsnapte 2 keer aan antisemitisme; Tech Coup; 02-03-2025
(00:49) "Dit is nog nooit vertoond". Dat is de algemene reactie op wat er afgelopen vrijdag in het Witte Huis gebeurde, tussen president Trump en Zelensky. Maar historicus en vaste OVT-boekrecensent Wim Berkelaar moest denken aan een ontmoeting tussen Hitler en president Haga van Tjechoslowakije in 1939. (17:02) Big Tech ondermijnt de democratie. Door fake news, maar ook door een techgigant als Elon Musk die al wekenlang optreedt als de buikspreker van Trump. Hoe is het zover gekomen? Marietje Schaake is te gast. (28:54) De column van Abdelkader Benali (32:23) De Pools-joodse Stefan Skotnicki (89) vluchtte meermaals voor antisemitisme, in de Tweede Wereldoorlog, en vanuit communistisch Polen. Nu is hij bang dat de geschiedenis zich herhaalt. Dore van Duivenbode tekende zijn verhaal op in het boek Mijn twee moeders. Zij zijn samen te gast. Meer info: https://www.vpro.nl/programmas/ovt/luister/afleveringen/2025/02-03-2025.html
2 Mars 53min
2e uur: De column van Sana Valiulina, Land van het grote sterven, Het Spoor Terug: De Nederlandse dandy, 23-02-2025
(01:12) De column van Sana Valiulina (05:45) Poetin verraste het Westen drie jaar geleden met zijn inval van Oekraïne. Tegen alle verwachtingen in blijkt de oorlog geen blitzkrieg, maar een uitputtingsslag. Wie zich in de Russische geschiedenis verdiept is dit geen verrassing, aldus slavist en Joris van Bladel. Hij is te gast met zijn nieuwe boek Land van het grote sterven, hoe Rusland de westerse logica tart. (20:25) Nederland is geen land van dandy’s. Toch waren er mannen te zien die onberispelijk gekleed over de straat flaneerden. Luister naar 'De Nederlandse Dandy', waarin Marten Minkema de ongrijpbare Dandy besluipt en besnuffelt. Meer info: https://www.vpro.nl/programmas/ovt/luister/afleveringen/2025/23-02-2025.html (https://www.vpro.nl/programmas/ovt/luister/afleveringen/2025/23-02-2025.html)
23 Feb 52min
1e uur: Bij de Duitse verkiezingen is de geschiedenis nooit ver weg, Historische boeken met Nadia Bouras, De Britten tegen het Russische gevaar, Het Europese leger, 23-02-2025
(01:05) Op 23 februari gaat Duitsland naar de stembus. Voor het eerst lijkt de rechts-radicale AfD een van de grootste partij van het land te worden. Welk beeld van de geschiedenis propageert de AfD? Te gast zijn correspondent Annette Birschel en historicus Hanco Jurgens. (17:42) Nadia Bouras bespreekt twee historische boeken en een tentoonstelling: Modelverhalen. Reflecties op Aziatische roots - Samengesteld door Liang de Beer 'Ik weet me geen raad' - Willy Lindwer en Aline Pennewaard American Photography - Rijksmuseum Amsterdam (26:35) Premier Keir Starmer heeft maandag als eerste bevestigd dat Groot-Brittannië indien nodig troepen naar Oekraïne wil sturen. Het is niet de eerste keer dat Groot-Brittannië zich bemoeit met wat het ziet als het Russische gevaar. Historicus Ivo van de Wijdeven vertelt. (38:30) De Oekraïense president Zelensky roept op tot de oprichting van een eigen Europees leger. Het is een nieuw geluid, dat toch ook oud is. Want al veel eerder werd er geroepen om een eigen Europese legermacht. Wim de Wagt onderzocht deze geschiedenis en is te gast. Meer info: https://www.vpro.nl/programmas/ovt/luister/afleveringen/2025/23-02-2025.html (https://www.vpro.nl/programmas/ovt/luister/afleveringen/2025/23-02-2025.html %20)
23 Feb 52min
2e uur: De beste protestsongs en Het Spoor Terug: Amsterdam, de stad van Olie, 16-02-2025
(00:53) 'Blowin' in the wind’ van Bob Dylan, ‘Strange Fruit’ van Billie Holiday en ‘Changes’ van Tupac staan in de lijst van de beste protestsongs aller tijden van Rolling Stone. Maar wat is een goed protestlied? En heeft het protestlied een toekomst? We bespreken het met protestsong-kenner Laurens Ham. (18:52) Jacob Olie, timmerman en pionier op het gebied van fotografie, legde van 1860 tot 1905 de snel groeiende stad Amsterdam vast. Programmamaker Joan Veldkamp trekt er met Jacob Olie-kenners Anneke van Veen en Hans Aarsman op uit om de wereld van haar betovergrootvader te schetsen. Meer info: https://www.vpro.nl/programmas/ovt/luister/afleveringen/2025/16-02-2026.html# (https://www.vpro.nl/programmas/ovt/luister/afleveringen/2025/16-02-2026.html)
16 Feb 51min
