De Dag #90: 'Bitcoin moet van mantra veilig af' | Simon Wijnbergen overleefde kindertransport Kamp Vught

Sinds het begin van de aanval op Iran, afgelopen vrijdag, moeten inwoners van Israël meerdere keren per dag de schuilkelders in. Ze zoeken daar dekking voor de Iraanse tegenaanvallen. NOS-correspondent Sander van Hoorn doet dat ook, en hij doet verslag vanuit die schuilkelders. In Israël moet iedereen een veilige ruimte in zijn huis hebben. Er zijn officiële schuil-bunkers en geïmproviseerde schuilplekken. Om op de hoogte te zijn van de gevaren zijn er apps, die precies vertellen waar een inslag dreigt. Maar Israëlische Arabieren hebben veel minder veilige plekken om heen te gaan. In de podcast vertelt Sander hoe dat het er aan toegaat als het luchtalarm klinkt, welke discussies er ontstaan over het sluiten van de deur en hoe de bevolking denkt over de keuze van premier Netanyahu, nu ze de gevolgen dagelijks zelf ondervinden. Reageren? Mail dedag@nos.nl Presentatie en montage: Mattijs van de Wiel Redactie: Judith van de Hulsbeek

19 Juni 21min

Terwijl de Israëlische aanvallen in Iran alsmaar doorgaan, klinkt steeds vaker de vraag: Is Israël uit op de dood van de machtigste leider van Iran, ayatollah Khamenei, en op het omverwerpen van zijn regime? Hoe reëel is dit scenario, en wat vinden Iraniërs hier zelf van? In deze podcast reageren Iraniërs in Nederland (namen bij de redactie bekend) op de aanvallen van Israël. 'Verandering in Iran is nooit het resultaat geweest van buitenlandse bommen,' zegt één van hen. 'De echte kracht zit in de mensen zelf.' Midden-Oosten correspondent Daisy Mohr komt al twintig jaar in Iran en heeft daar veel contacten. Ze vertelt wat zij van hen hoort. 'De meeste Iraniërs zien het regime graag vallen, maar of ze nou door Netanyahu de democratie in gebombardeerd willen worden...?' Wordt deze oorlog in Iran als een kans gezien voor een regime-wissel? En wat zou er gebeuren als de man om wie in Iran alles draait, ayatollah Khamenei, inderdaad gedood zou worden? Reageren? Mail dedag@nos.nl Presentatie en montage: Elisabeth Steinz Redactie: Ulrike Nagel en Lisa Konings

18 Juni 20min

In aanloop naar de NAVO-top van volgende week heeft het kabinet besloten in te stemmen met de nieuwe NAVO-norm van 5%. Een meerderheid van de Tweede Kamer, die er vandaag over debatteert, is het daarmee eens. 5% klinkt overzichtelijk, maar ís dat niet: want het ene NAVO-land interpreteert de NAVO-percentages heel anders dan het andere. Welke uitgaven rekenen de lidstaten onder het brede begrip 'defensie'? "Ik heb ook al van landen gehoord die vinden dat het tegenhouden van asielzoekers voor meer veiligheid zorgt, of landen die zeggen dat het tegengaan van klimaatverandering belangrijk is voor de eigen veiligheid." NAVO-correspondent Kysia Hekster vertelt in deze podcast hoe er sinds de oprichting van de NAVO gesteggeld wordt over geld, hoe de fluctuerende NAVO-normen in de loop van de jaren tot stand zijn gekomen en wat er nu eigenlijk met de huidige vijf procent wordt bedoeld. Reageren? Mail dedag@nos.nl Presentatie en montage: Elisabeth Steinz Redactie: Judith van de Hulsbeek

17 Juni 22min

Hoe veilig of onveilig is Syrië na de val van Assad en kunnen Syriërs die hier asiel hebben aangevraagd nu teruggestuurd worden? Het demissionaire kabinet wil meer Syriërs terug naar Syrië sturen, omdat het daar na de val van het Assad-regime veiliger zou zijn. Maar in het ambtsbericht waarop dit politieke besluit gebaseerd wordt, staat juist dat de situatie heel onzeker is. Hoe zit dat? In deze podcast bladeren we samen met Henrike Schurink, asieladvocaat bij Van Schie advocaten, door het 164 pagina's lange ambtsbericht van het ministerie van Buitenlandse Zaken. Wat staat daar precies in over de veiligheidssituatie in Syrie? En hoe komt het dat de conclusies die eraan verbonden worden zo verschillen? Volgens demissionair minister Van Weel kan de asielaanvraag van veel meer Syriërs afgewezen worden, maar hulporganisaties en asieladvocaten zeggen dat het te snel gaat en ook waarschijnlijk tot veel nieuwe rechtszaken gaat leiden. 'De minister lijkt vooral voor de bühne te spreken,' aldus Schurink.  Reageren? Mail dedag@nos.nl Presentatie en montage: Elisabeth Steinz Redactie (en stem van de asielstukken): Judith van de Hulsbeek

16 Juni 20min

Van onze correspondent is een serie van de makers van podcast De Dag. Iedere zaterdag maken we kennis met een van de correspondenten van de NOS, het land waar ze wonen, en de verhalen die wat hen betreft meer aandacht verdienen. Vandaag: Kysia Hekster, correspondent voor de EU, NAVO, België en Luxemburg.  Haar standplaats is Brussel maar Kysia Hekster is voor haar correspondentschap veel op reis, vooral om het EU- en NAVO-nieuws te volgen. Die portefeuilles slokken veruit de meeste van haar tijd op, vanwege de radicaal veranderende wereldorde na de inval van Rusland in Oekraïne en de herverkiezing van Trump in Amerika. Vroeger was de NAVO iets wat een Brussel-correspondent er een beetje naast deed, maar tegenwoordig ligt hier een belangrijke focus.  Kysia vertelt hoe de alliantie onder druk staat en hoe er achter de schermen wordt nagedacht over een terugtrekkende beweging van de Amerikanen uit de NAVO binnen vijf tot tien jaar. 'Rutte probeert uit alle macht de NAVO bij elkaar te houden,' aldus Kysia, en het verhaal naar buiten toe is een stuk positiever dan dat je achter de schermen hoort.  Verder vertelt ze over haar drang - van jongs af aan - om zich 'overal mee te bemoeien', zich in te zetten en uit te spreken. Bijvoorbeeld toen ze voorzitter was van de Landelijke Studenten Vakbond en grote studentenprotesten leidde. Waarom is ze eigenlijk de politiek niet in gegaan? 'Het is me wel gevraagd.' Gevaarlijke reizen maakte ze ook, zoals naar Kirgizië toen ze nog Rusland-correspondent was en een Kalasjnikov op haar gericht kreeg, of naar het front in Oekraïne waar de raketten over haar hoofd vlogen. 'Mijn brein werkt zo dat ik op dat soort gevaarlijke momenten rustig word, pas later ga ik het verwerken.' Er kwamen ook veel luisteraarsvragen voor Kysia binnen, onder meer één van iemand met een rolodex vol contacten van wereldleiders waar Kysia graag even in zou neuzen. Kysia's cultuurtips: De podcast Het mirakel van Schuman -  https://www.vrt.be/vrtnws/nl/luister/podcasts/programma/het-mirakel-van-schuman~program-c4156e38-4eb4-4d8c-bfbe-ab778cdd5e06/ En de uitvoering van L'Enfer van Stromae bij Tiny Desk van de NPR - https://www.youtube.com/watch?v=6dkDepLX0rk&list=RD6dkDepLX0rk&start_radio=1&ab_channel=NPRMusic  Reageren? Mail dedag@nos.nl Presentatie en montage: Elisabeth Steinz Redactie en eindredactie: Rosanne Sies

14 Juni 46min

Nucleaire installaties en de legertop van Iran zijn aangevallen door Israël. Vannacht vlogen tientallen straaljagers het land binnen en doodden kopstukken en verwoestten gebouwen. Wat wil de Israëlische premier Netanyahu met deze aanval? In Podcast De Dag schetst oud-correspondent Inez Polak hoe een verandering van regime in Iran al langer een grote wens van Netanyahu is. Iran zou komend weekend voor de zesde keer in gesprek met de VS over hun atoomprogramma. De Amerikaanse president Trump wilde een nieuwe deal sluiten, maar volgens arabist Leo Kwarten gebeurde er aan tafel de afgelopen tijd weinig. De VS legde hele strenge voorwaarden op tafel, die veel pijn zouden doen. Wat wil Iran nu? Reageren? Mail dedag@nos.nl Redactie: IJsbrand Terpstra & Ulrike Nagel Presentatie & montage: Marco Geijtenbeek

13 Juni 24min

Al eeuwenlang lopen ze over heidegebieden en ze zijn hartstikke goed in het beheren van die hei. Schapen. Maar schaapskuddes en hun herders hebben het zwaar. In het afgelopen halfjaar stopten twee kuddes ermee, vanwege financiële problemen. En dus zijn er nog 88 kuddes en 200 herders over. Over de toekomst van hen maakt het goededoelenfonds Dinamo Fonds zich grote zorgen. Want zonder extra geld hebben de kuddes simpelweg geen toekomst. Wat betekent dat? De Drentse schaapsherder Julie Teunen zou graag zien dat, net als in andere landen, vaccinaties tegen blauwtong vergoed worden. Want die vaccins van een paar euro drukken zwaar op de begroting. Volgens de voorzitter van de Stichting Behoud Drentse Schaapskuddes Albert Kerssies is er een structureel betere vergoeding nodig om de schaapskuddes in heel het land op de hei te houden. Reageren? Mail naar dedag@nos.nl Redactie: Ulrike Nagel & Lisa Konings Presentatie & montage: Marco Geijtenbeek

12 Juni 21min

In de Amerikaanse stad Los Angeles wordt al dagenlang gedemonstreerd tegen de migrantenpolitie ICE. Demonstraties die vreedzaam beginnen eindigen ’s avonds met geweld. Daarom werd gisteren een avondklok ingevoerd. Agenten van ICE jagen in de stad op ongedocumenteerde immigranten. President Trump wil dat er iedere dag 3000 migranten worden opgepakt, zodat hij zijn verkiezingsbelofte van massadeportatie kan waarmaken. In Los Angeles zijn niet alleen criminele migranten gearresteerd, maar ook mensen die daar al jaren wonen, werken en belasting betalen. Los Angeles is de plek geworden waar het migratiebeleid van Trump op fel verzet stuit. Zijn beslissing om -tegen de wil van de burgemeester en de gouverneur- militairen naar de stad te sturen gooide olie op het vuur. Het is een strijd geworden tussen Trump en het democratische Californië. In de podcast vertelt journalist Mari Meyer vanuit LA welke positie migranten in haar stad innemen, en wat de acties van ICE teweegbrengen. NOS-correspondent Sjoerd den Daas vertelt wat Trump daar wil bereiken. Reageren? Mail dedag@nos.nl Presentatie en montage: Mattijs van de Wiel Redactie: Judith van de Hulsbeek

11 Juni 23min